Temassız Geçemez! Vatandaşlar Kartlarını Yükledi: Son Bir Yılda Harcamalar Sınırları Zorluyor
Nakit taşıma alışkanlıklarının değişmesi ve fiyatların artmasının yanı sıra alım gücünün azalması nedeniyle karta yönelen vatandaşlar, eylül ayının ilk haftasında okulların açılması, tatil, ulaşım ve konaklama dahil olmak üzere harcama rekoru kırdı. .
Kredi ve banka kartlarıyla yapılan harcamalar yıllık bazda reel olarak yüzde 51 artarak 191,1 milyar TL’ye ulaştı.
Nakit taşımayan, yeterli parası olmayan ve satın alma gücünü taksitlere bölerek düzenlemeye çalışan vatandaşlar, harcamalarını kart üzerinden aktarmaya çalışıyor.
Seçim sonrası para politikasındaki sıkılaştırma nedeniyle kredi kartı faizleri yükselirken, kart harcamaları 2023 Eylül ayının ilk haftasında rekor kırarak 191,1 milyar TL’ye ulaştı.
Ekonomim’den Şebnem Turhan’ın haberine göre, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in 1 yılda yüzde 140 arttığını ve bunun enflasyonla mücadelede sorun yaratacağını belirten açıklamasının ardından, enflasyondaki artışın dikkat çekti. Enflasyona rağmen harcamalar yüzde 51 seviyesinde gerçekleşti.
Kayıt tarihinde okulların açılmasıyla birlikte eğitim harcamalarının geçen yıla göre yüzde 345,45, reel olarak ise yüzde 199,74 oranında artması bütçelerin durumunu gösteriyor.
Seçim sonrası vergi düzenlemeleri ve döviz kurundaki hızlanma enflasyona etki ederken, TÜİK verilerine baktığımızda enflasyonun 3 ayda yüzde 24 arttığı görüldü. Döviz kurlarındaki artış yüzde 35 civarında gerçekleşirken, elektrik emtia fiyatlarının da etkisiyle başta akaryakıt olmak üzere birçok üründeki artışın 3 ayda yüzde 80’e yaklaştığı görüldü.
Merkez Bankası’nın faiz kararı açıklamasında işaret ettiği “kötüleşen enflasyon beklentileri” harcamaları öne çekmeye devam ederken, bunu geri ödemek isteyen veya kısa süreliğine de olsa kaynak yaratamayan vatandaşlar da karta yükleme yapıyor.
TCMB’nin haftalık verilerinden hesaplandığında geçen yılın eylül ayının ilk haftasında 79,7 milyar lira olan toplam kart harcamaları bu yıl 191,1 milyar liraya ulaştı. Yüzde 140’lık nominal artış, TÜFE’den arındırıldığında yüzde 51’lik reel artışa işaret ediyor.
Geçen yılın aynı döneminde akaryakıta 6,06 milyar lira harcanırken, 2023’te bu tutar 12,3 milyar lira olacak. Kartla yapılan akaryakıt harcamalarında nominal yüzde 103,6, reel ise yüzde 27 artış yaşandı.
Gıda alışverişlerinde kartla yapılan harcamalar 2022’de 5 milyar lira olurken, 2023’te bu rakam yüzde 140 artışla 12 milyar liraya çıkacak.
Merkez Bankası’nın katılık uyarısında bulunduğu hizmet enflasyonu tarafında ise hizmet sektörlerinde kart harcamaları geçen yılın aynı döneminde 4,5 milyar lira olarak gerçekleşti. 2023 yılında 12,4 milyar liraya yükselen harcamalardaki nominal artış yüzde 173,6, enflasyondan arındırılmış reel artış ise yüzde 52,35 oldu.
TÜİK’in giyim ve ayakkabı harcamalarına ilişkin verilerinde alternatif verilerdeki farklılık çok konuşulurken, bu grupta geçen yıl eylül ayının ilk haftasında 5,4 milyar lira harcama yapılırken, bu yıl POS üzerinden 11,5 milyar lira harcama yapıldı. Yüzde 111,7.
Market ve AVM’lerde kredi ve banka kartlarıyla 15,2 milyar lira harcama yapılırken, bu yıl 30,6 milyar lira harcama yapıldı ve artış yüzde 101,7 oldu.
Kartı yemek için kullandığımız harcamalar geçen yıl eylülde 4,56 milyar lira iken bu yıl eylülde 10,9 milyar lirayla yüzde 140 daha fazla harcadık.
Gözlerimizi kapatıp dövize duyarlı kümelere mi bakalım?
Yüzde 194,4’lük artışa göz kırpalım, geçen yıl elektrikli ve elektronik ürünlere 4,4 milyar lira harcarken bu yıl 13 milyar lira harcadık. Enflasyonu düzeltsek bile yüzde 94,1 oranında bir artış var.
Mobilya grubunda 2,4 milyar lira olan kart harcaması bu yıl 5,4 milyar liraya çıktı. Sağlık harcamaları yüzde 119, seyahat harcamaları ise yüzde 124 arttı.
TCMB’nin sıkılaştırma adımları devam ederken son 3 ayda faiz artışları kredi kartı gecikme ve nakit çekme faizlerini artırdı.
Haziran ayında kredi kartlarına uygulanan azami akdi faiz oranı yüzde 1,36, azami gecikme faizi oranı ise yüzde 1,66 oldu. Eylül ayı itibarıyla sırasıyla yüzde 2,81 ve yüzde 3,11’e yükseldi. Kredili mevduat hesapları da dahil olmak üzere kartlardan nakit çekme faiz oranları Haziran ayında yüzde 1,36’dan Eylül ayında yüzde 3,57’ye yükseldi. Nakit çekim gecikme faizi ise aynı dönemde yüzde 1,66’dan yüzde 3,87’ye yükseldi.
Bu harcamalara rağmen Eylül 2022 ile Eylül 2023 ortası arasında sosyal yardımlarınızın bu kadar artıp artmadığını kontrol etmenizi öneririz. Hesapsız ve kitapsız kalmamaya dikkat edin! Ayrıca ödeyememe sorunu da var.
